ناهنجاری های فک به وضعیتی گفته می شود که در آن فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند. این مشکل می‌تواند باعث مشکلات مختلفی از جمله مشکلات جویدن، صحبت کردن، تنفس و حتی ظاهر صورت شود.
انواع ناهنجاری های فک
ناهنجاری های فک انواع مختلفی دارند که برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
آندربایت (Underbite): در این حالت فک پایین جلوتر از فک بالا قرار می‌گیرد.
اوربایت (Overbite): در این حالت فک بالا بیش از حد روی فک پایین قرار می‌گیرد.
کراس‌بایت (Crossbite): در این حالت دندان‌های بالایی هنگام بستن دهان روی دندان‌های پایینی قرار نمی‌گیرند.
اوپن‌بایت (Openbite): در این حالت هنگام بستن دهان بین دندان‌های جلویی بالا و پایین فاصله وجود دارد.
علل ایجاد ناهنجاری های فک
علل ایجاد ناهنجاری های فک متنوع هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
وراثت: برخی از ناهنجاری‌های فک ارثی هستند.
عادات دهانی: عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت، لب یا زبان در دوران کودکی می‌تواند باعث ایجاد ناهنجاری‌های فک شود.
بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها مانند آلرژی و بزرگ شدن لوزه‌ها می‌توانند باعث تنفس دهانی و در نتیجه ایجاد ناهنجاری‌های فک شوند.
آسیب‌ها: آسیب‌های صورت و فک در دوران کودکی یا بزرگسالی می‌تواند باعث ایجاد ناهنجاری‌های فک شود.
عوارض ناهنجاری های فک
ناهنجاری‌های فک اگر درمان نشوند می‌توانند عوارض زیر را به همراه داشته باشند:
مشکلات جویدن: ناهنجاری‌های فک باعث می‌شود که فرد نتواند به خوبی غذا را بجوید و هضم کند.
مشکلات گفتاری: ناهنجاری‌های فک می‌تواند باعث لکنت زبان یا مشکلات دیگر در گفتار شود.
مشکلات تنفسی: در برخی موارد، ناهنجاری‌های فک می‌تواند باعث مشکلات تنفسی، به ویژه در شب شود.
مشکلات دندان: ناهنجاری‌های فک می‌تواند باعث پوسیدگی دندان‌ها، بیماری لثه و از دست دادن دندان‌ها شود.
مشکلات مفصلی فک: ناهنجاری‌های فک می‌تواند باعث درد و ناراحتی در مفصل فک شود.
مشکلات روانی: ناهنجاری‌های فک می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس و مشکلات روانی شود.
درمان ناهنجاری های فک
درمان ناهنجاری‌های فک به نوع و شدت مشکل بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی رایج عبارتند از:
ارتودنسی: ارتودنسی با استفاده از بریس یا وسایل دیگر برای اصلاح موقعیت دندان‌ها و فک‌ها استفاده می‌شود.
جراحی فک: در برخی موارد، برای اصلاح ناهنجاری‌های شدید فک، جراحی لازم است.
درمان‌های ترکیبی: در بسیاری از موارد، برای درمان ناهنجاری‌های فک از ترکیبی از ارتودنسی و جراحی استفاده می‌شود.
توجه: اگر شما یا فرزندتان به ناهنجاری‌های فک مشکوک هستید، حتماً به یک متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام ناهنجاری‌های فک می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.
آیا سوالی در مورد ناهنجاری‌های فک دارید؟
علت و درمان ناهنجاری فک
علت ناهنجاری‌های فک
ناهنجاری‌های فک ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شوند که شامل عوامل ژنتیکی، عادات نادرست، آسیب‌ها و بیماری‌ها می‌شود. در زیر به برخی از علل رایج این ناهنجاری‌ها اشاره شده است:
عوامل ژنتیکی
وراثت: بسیاری از ناهنجاری‌های فک به دلیل عوامل ژنتیکی و وراثتی ایجاد می‌شوند. اگر والدین یا بستگان نزدیک فرد دارای ناهنجاری‌های فک باشند، احتمال انتقال این ناهنجاری‌ها به نسل بعدی بیشتر است.
عادات نادرست دوران کودکی
مکیدن انگشت: مکیدن انگشت یا استفاده طولانی مدت از پستانک می‌تواند باعث تغییر در رشد و تراز فک‌ها شود.
تنفس دهانی: تنفس از طریق دهان به جای بینی می‌تواند باعث تغییرات در رشد فک و صورت شود.
آسیب‌ها و ضربات
تصادفات و ضربات: آسیب‌های شدید به فک، مانند تصادفات رانندگی یا ضربات ورزشی، می‌توانند باعث تغییرات در تراز فک‌ها شوند.
بیماری‌ها و اختلالات پزشکی
آرتریت مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ): بیماری‌های مفصل فکی-گیجگاهی می‌توانند باعث درد و ناهنجاری در فک شوند.
تومورها: وجود تومورها در ناحیه فک می‌تواند باعث تغییرات در ساختار فک شود.
درمان ناهنجاری‌های فک
درمان ناهنجاری‌های فک به نوع و شدت ناهنجاری بستگی دارد. روش‌های درمان شامل ارتودنسی، جراحی، فیزیوتراپی و روش‌های غیرجراحی است. در زیر به برخی از روش‌های رایج درمان اشاره شده است:
ارتودنسی
بریس‌ها: برای اصلاح ناهنجاری‌های جزئی تا متوسط، بریس‌ها می‌توانند به تدریج دندان‌ها و فک را به موقعیت صحیح هدایت کنند.
الاینرهای شفاف: الاینرهای شفاف مانند Invisalign به عنوان جایگزینی برای بریس‌های فلزی استفاده می‌شوند و برای کسانی که ظاهر بریس‌ها را دوست ندارند، مناسب هستند.
جراحی فک (ارتوگناتیک)
جراحی فک بالا (ماگزیلا): برای اصلاح مشکلاتی مانند پیش‌آمدگی یا عقب‌رفتگی فک بالا استفاده می‌شود.
جراحی فک پایین (ماندیبل): برای اصلاح مشکلاتی مانند پیش‌آمدگی یا عقب‌رفتگی فک پایین انجام می‌شود.
جراحی دو فک: در مواردی که هر دو فک نیاز به اصلاح دارند، جراحی ترکیبی انجام می‌شود.
فیزیوتراپی و تمرینات ویژه
فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند به بهبود حرکت و عملکرد فک کمک کنند و درد و سفتی را کاهش دهند.
دستگاه‌های کاربردی: دستگاه‌های کاربردی به شکل‌دهی صحیح فک و دندان‌ها کمک می‌کنند و معمولاً در کودکان استفاده می‌شوند تا از رشد ناهنجاری‌های فک جلوگیری کنند.
روش‌های غیر جراحی و دارویی
داروها: داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
تزریق بوتاکس: در برخی موارد، تزریق بوتاکس می‌تواند به کاهش تنش عضلات فک کمک کند.
آشنایی با ناهنجاری فک و راه های درمان آن
ناهنجاری‌های فک به اختلالات در ساختار و ترتیب دندان‌ها و فک‌ها گفته می‌شود². این ناهنجاری‌ها می‌توانند بر روی ظاهر فرد و عملکرد دهان و فک تأثیر بگذارند. برخی از انواع ناهنجاری‌های فک عبارت‌اند از:
- جلو بودن فک بالا یا پایین به هم:
- در این حالت، دندان‌ها به طور ایده‌آل روی هم نمی‌نشینند.
- می‌توان با ارتودنسی دندان‌ها را مرتب کرد⁴.
- شلوغی و نامرتب بودن دندان‌ها:
- دندان‌ها به طور نامنظم در دهان قرار دارند.
- درمان با ارتودنسی می‌تواند بهبودی را به همراه داشته باشد⁴.
- جابه‌جایی فک بالا یا پایین:
- مفصل فک پایین به استخوان جمجمه وصل می‌شود.
- در صورت مشکل در مفصل فکی، ناهنجاری‌های فک ایجاد می‌شود¹.
درمان ناهنجاری‌های فک به دو روش ارتودنسی دندان و جراحی فک انجام می‌شود. انتخاب بهترین روش بستگی به سن بیمار و شدت ناهنجاری دارد⁴. برای درمان ناهنجاری‌های فک، بهتر است با متخصصان ارتودنسی و جراحان فک مشورت کنید. 😊
روش‌های درمان ناهنجاری‌های فک
ناهنجاری‌های فک، مشکلی شایع است که می‌تواند بر ظاهر، عملکرد دهان و حتی اعتماد به نفس فرد تأثیر بگذارد. خوشبختانه، با پیشرفت‌های اخیر در دندانپزشکی، روش‌های مختلفی برای درمان این ناهنجاری‌ها وجود دارد. انتخاب روش درمانی مناسب به نوع و شدت ناهنجاری، سن بیمار و سایر عوامل بستگی دارد.
در ادامه به برخی از رایج‌ترین روش‌های درمان ناهنجاری‌های فک اشاره می‌کنیم:
- ارتودنسی
بریس‌های فلزی: یکی از روش‌های سنتی و رایج برای اصلاح ناهنجاری‌های خفیف تا متوسط فک است.
بریس‌های سرامیکی: ظاهری شفاف‌تر دارند و برای افرادی که به زیبایی لبخند خود اهمیت می‌دهند، مناسب‌تر است.
ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین): از یک سری آلاینرهای شفاف و قابل جابجایی ساخته شده است و برای اصلاح ناهنجاری‌های خفیف تا متوسط مناسب است.
- جراحی فک
در مواردی که ناهنجاری فک شدید باشد و با ارتودنسی قابل اصلاح نباشد، جراحی فک ممکن است لازم باشد. در این روش، جراح فک، استخوان‌های فک را در موقعیت صحیح قرار می‌دهد. - درمان‌های ترکیبی
اغلب اوقات، برای درمان کامل ناهنجاری‌های فک، ترکیبی از ارتودنسی و جراحی فک مورد نیاز است. ابتدا با ارتودنسی دندان‌ها آماده جراحی می‌شوند و سپس جراحی انجام می‌شود. پس از جراحی نیز مجدداً از ارتودنسی برای تثبیت نتایج استفاده می‌شود.
عوامل مؤثر در انتخاب روش درمان
نوع و شدت ناهنجاری: هرچه ناهنجاری شدیدتر باشد، احتمال نیاز به جراحی بیشتر است.
سن بیمار: در کودکان، استخوان‌ها نرم‌تر هستند و به راحتی شکل می‌گیرند، بنابراین درمان ارتودنسی معمولاً مؤثرتر است.
رشد فک: در نوجوانانی که هنوز رشد فک آن‌ها کامل نشده است، می‌توان از دستگاه‌های ارتودنسی عملکردی برای هدایت رشد فک استفاده کرد.
توقعات بیمار: بیمار باید در مورد مزایا و معایب هر روش درمانی آگاه باشد و با دندانپزشک خود در مورد بهترین گزینه برای خود مشورت کند.
مزایای درمان ناهنجاری‌های فک:
بهبود ظاهر صورت
بهبود عملکرد جویدن و بلع
بهبود تنفس
افزایش اعتماد به نفس
کاهش خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه
اگر ناهنجاری فک دارید، به چه دکتری مراجعه کنید؟ برای تشخیص و درمان ناهنجاری‌های فک، باید به یک متخصص ارتودنسی یا جراح فک و صورت مراجعه کنید. این متخصصان با انجام معاینه کامل و بررسی رادیوگرافی‌ها، بهترین روش درمانی را برای شما تعیین خواهند کرد.
توجه: هرگز خوددرمانی نکنید و برای درمان ناهنجاری‌های فک به افراد غیرمتخصص مراجعه نکنید.
آیا سوالی در مورد درمان ناهنجاری‌های فک دارید؟
